1672 het Rampjaar

In 1672 was de Republiek van de verenigde Nederlanden nog geen eeuw oud. In dit jaar, dat bekend staat als het rampjaar, is de jonge republiek naar het randje van de afgrond geduwd en het heeft maar weinig gescheeld of dit rare, maar oh zo welvarende experiment aan de rand van Europa was ten prooi gevallen aan de gekwetste trots van de Franse koning Lodewijk XIV.

Lodewijk had het helemaal gehad met de regenten in den Haag. Johan de Witt had hem in 1668 met een internationaal verdrag de voet dwars gezet toen hij de Zuidelijke Nederlanden wilde veroveren. Die vernedering wilde hij herstellen door samen met Engeland , Keulen en Munster het landje op te rollen, de Witt af te zetten en Willem III als een marionet aan te stellen als vorstje over Holland.

Alle buren vielen het land tegelijkertijd aan. Frankrijk met een enorm landleger, Engeland met zijn vloot en Keulen en Münster met een bende soldaten en vooral veel kanonnen.

De invasie vanaf de zee lukte niet, maar de legers van Münster en Frankrijk veroverden in drie weken Gelderland, Utrecht en Overijssel. Voor de weilanden tussen Utrecht en Holland hielden ze halt, omdat die op het nippertje onder water waren gezet.

De Franse legers dreven grote menigten van wanhopige vluchtelingen voor zich uit. De 17e eeuwse jurist en ooggetuige Petrus Valkenier beschreef de stemming van het land als volgt:

“Het subiet aannaderen der vijanden bracht geheel Holland en Zeeland in grote consternatie en ongemeene schrik: elk stond als bedwelmt en stom en elk was sijn huis te kleijn en te bang.

Daarom begaf eenieder zich op de straat, waar hij niets anders ontmoette als gekerm en miserie; elk liet sijn hoofd hangen, elk zag eruit alsof hij sijne sententie des doods ontvangen had. De ambachten stonden stil; de winkels waren dicht; de rechtbanken waren gesloten; de academieen en scholen maakten vacantie. De kerken daarentegen wierden te klein voor alle benauwde herten, die van angst meer suchten als sy konden bidden.

De vrome paniek veranderde gaandeweg in woede en die woede richtte zich tegen de regenten, die aan alle kanten hun rijkdommen in veiligheid brachten. Spreekkoren en plunderaars trokken door de straten en eisten de terugkomst van de prins van Oranje tot stadhouder en legeraanvoerder. Raadpensionaris Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden gelyncht en Willem III, de achterkleinzoon van Willem de Zwijger, kreeg inderdaad de positie die hem naar zijn eigen idee ook rechtens toekwam..”

Het is een oorlog zonder bevredigend einde. De Engelsen worden weliswaar op zee verslagen door de vloot van Michiel de Ruyter, de Groningers weerstaan de kanonnen van de bisschop en Willem herneemt Naarden, maar hij onderneemt ook meerdere onbezonnen veldtochten buiten het grondgebied van de Republiek, die maar net goed aflopen. Uiteindelijk loopt de hele onderneming met een sisser af. De Fransen hebben een tijd voor de waterlinie gezeten, buitenplaatsen geplunderd en dorpen in brand gestoken, maar uiteindelijk wordt de internationale situatie voor Lodewijk te ongunstig en hij verlaat het land.

Wat zich in dit jaar in de straten en binnenkamers van Nederland heeft afgespeeld, behoort tot de meest extreme verhalen uit onze geschiedenis. De documentaire die OVT in vier delen uitzendt, baseert zich vooral op de brieven van Margareta Turnor, kasteelvrouwe van Amerongen. Zij schrijft in 1672 en 1673 talloze brieven aan haar man Godard van Reede, die als diplomaat Voor de Republiek in Berlijn is. Ze geven een beeld van een vrouw die van kasteelvrouw tot vluchteling wordt en alle gemoedsaandoeningen van ongeloof tot paniek doormaakt. Ze neemt de wijk van Amerongen naar Amsterdam en uiteindelijk naar den Haag. Haar kasteel wordt geplunderd en afgebrand. Haar zoon, die kolonel in het leger is, maakt de veldtochten en de inname van Naarden mee. Als de Fransen het land uiteindelijk verlaten keert ze terug naar Amerongen en ze herbouwt het kasteel tot de hoekige vesting die het vandaag nog steeds is.

Het Rampjaar

Een programma van Mathijs Deen en Luc Panhuysen

KIJK OP : http://www.geschiedenis24.nl/nieuws/2009/april/Radeloos-reddeloos-en-redeloos.html

1672

Korte samenvatting staatsinrichting

1795-1813: De Franse tijd

In 1795 valt het Franse leger de Nederlandse Republiek binnen. De Fransen helpen de patriotten aan de macht. De patriotten hebben “verlichte” idealen: zij willen de armen opvoeden tot deugdzame burgers en meer politieke invloed voor burgers. Zij roepen de “Bataafse republiek” uit en maken van Nederland een nationale eenheidsstaat. Van meer democratie komt weinig terecht. In 1806 nemen de Fransen de macht over: de broer van Napoleon, Lodewijk Napoleon, wordt koning van “Holland”. In 1810 wordt Nederland zelfs helemaal ingelijfd bij Frankrijk.

1813-1848: Nederland koninkrijk

In 1813 wordt Napoleon verslagen. Het Franse leger verlaat Nederland. De zoon van de laatste stadhouder (uit 1795) wordt teruggeroepen en benoemd tot koning Willem I. Nederland is nu dus een koninkrijk. Willem I laat de meeste hervormingen uit de Franse tijd bestaan. Hij regeert Nederland als een vader die het beste met zijn volk voorheeft. Hij benoemt en ontslaat ministers zelf; het parlement heeft weinig in te brengen. Ook zijn opvolger in 1840, Willem II, doet het zo – tot in 1848 overal in Europa burgers in opstand komen en meer invloed eisen.

1848-1880: Liberale grondwet

Uit angst voor een revolutie geeft koning Willem II de liberaal Thorbecke in 1848 opdracht een nieuwe grondwet te maken. Voortaan is het parlement de baas: de Tweede Kamer kan wetten goedkeuren of afkeuren, zelf wetten voorstellen en de regering naar huis sturen. De rol van de koning is uitgespeeld. Nederland is nu een constitutionele monarchie. Maar nog geen echte democratie: alleen rijke burgers mogen stemmen. Dat heet “census-kiesrecht”.

1880-1919: Verzuiling en kiesrecht

Protestanten en katholieken gaan zich organiseren om meer invloed te krijgen. Zij richten eigen kranten, vakbonden, scholen en partijen op. Ook de socialisten en liberalen organiseren zich. Nederland “verzuilt”. Ondertussen wordt stapsgewijs het kiesrecht uitgebreid. Steeds meer volwassen mannen mogen stemmen. In 1917 komt er algemeen kiesrecht voor mannen. Kiezen gaat niet meer per district, maar landelijk. En bijzondere scholen krijgen voortaan geld van de overheid (net als openbare). In 1919 krijgen ook vrouwen kiesrecht. Nederland is nu een “echte” parlementaire democratie.

1919-1939: Verzuiling en crisis

Dankzij het algemeen kiesrecht hebben de confessionele partijen (katholieken en protestanten) nu samen de meerderheid in het parlement. Zij maken de dienst uit. De socialisten hebben ook een grote politieke partij (de SDAP), maar die mag niet meeregeren. De liberalen hebben maar weinig zetels in het parlement. De verzuiling gaat in deze periode gewoon door. Elke zuil krijgt bijvoorbeeld een eigen radio-omroep. In 1929 breekt wereldwijd een economische crisis uit. In Nederland bezuinigt de regering stevig. Werklozen worden aan het werk gezet in grote projecten met veel lichamelijke arbeid. Vanaf 1937 gaat het iets beter met de economie.

1940-1945: Duitse bezetting

In september 1939 breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Nederland wil opnieuw – net als in de Eerste Wereldoorlog – neutraal blijven, maar wordt in mei 1940 door het Duitse leger bezet. Eerst lijkt de bezetting mee te vallen, maar de nazi’s treden steeds harder op. Vanaf 1942 worden ruim honderdduizend Joden uit Nederland weggevoerd naar vernietigingskampen. Eind 1944 wordt het zuiden van Nederland bevrijd door de Geallieerden. Het westen nog niet; dat beleeft eerst nog een hongerwinter, met duizenden slachtoffers. In mei 1940 geeft het Duitse leger zich over. In Nederlands-Indië, dat in 1942 is bezet door Japan, duurt de bezetting tot augustus 1945. De gevolgen van die bezetting zijn voor Indonesiërs en Nederlanders minstens zo ingrijpend (maar vaak veel erger) als in Nederland.

1946-1965: Rooms-rood en herstel

De katholieke KVP en de sociaal-democratische PvdA vormen samen een regering. Zij gaan veel sterker ingrijpen in de economie: ze maken meer sociale wetten en helpen de industrie. De samenwerking tussen “rooms” en “rood” duurt twaalf jaar (tot 1958), aangevuld door andere partijen. Nederland is verzuild, maar toch eensgezind: de economie moet weer worden opgebouwd. De lonen worden laag gehouden, er wordt hard gewerkt en weinig geprotesteerd. Eind jaren vijftig van de 20e eeuw wordt de gegroeide welvaart steeds meer zichtbaar.

1965-1990: Ontzuiling en polarisatie

De economie groeit als kool. Vanaf 1963 schieten de lonen omhoog. Auto, televisie, wasmachine, koelkast: de “gewone” man kan dat nu allemaal betalen. Voor jongeren is de sobere, gezagsgetrouwe manier van leven niet langer vanzelfsprekend. Zij gaan steeds meer hun eigen gang. Vrouwen eisen hun rechten op. Nederland verandert in hoog tempo. Trouw zijn aan je “zuil” is er steeds minder bij: de mensen beslissen zelf wel wat goed voor hen is. We noemen dat ontzuiling en individualisering. In de politiek is er polarisatie: de tegenstellingen (vooral tussen “links” en “rechts”) worden benadrukt, niet weggepoetst. De confessionele partijen verliezen hun meerderheid en gaan samenwerken in het CDA. Doordat het CDA “in het midden” zit, blijft deze partij regeren: soms met links, meestal met rechts samen.

1990-2002: Poldermodel en paars

Eind jaren tachtig van de 20e eeuw neemt de polarisatie af. Werkgevers en werknemers geven het goede voorbeeld: zij maken afspraken om de economie sterker te maken: het poldermodel (“polderen” staat voor overleg voeren tot je het eens bent). In de politiek gaan vanaf 1994 de “oude vijanden” VVD (liberalen) en PvdA (sociaal-democraten) samenwerken. Voor het eerst sinds de invoering van het algemeen kiesrecht zitten de confessionelen (nu “middenpartij” CDA) niet in de regering.

2002-2010: Zwevende kiezers

Nieuwe politieke partijen – eerst de LPF, daarna de PVV – dagen de “gevestigde orde” uit. De “oude politiek” is volgens de nieuwkomers een “regentenkliek”, die niet luistert naar de gewone burger. Die burger wil (zeggen de nieuwe, rechtse partijen) minder immigratie, minder islam en meer aanpassing door immigranten die hier al langer zijn. Dat kiezers zich tegen de gevestigde orde keren, blijkt ook in een referendum over meer Europese samenwerking: een meerderheid stemt tegen, terwijl de meeste partijen vóór zijn. Steeds meer Nederlanders zijn “zwevende kiezers”: als ze niet tevreden zijn, stappen ze over naar een andere politieke partij.

De Specerijenroute

Zijderoute

Toen de handel tussen Europa en het Midden-Oosten toenam na de kruistochten, kwamen de Europese handelaren ook in contact met waren uit het Verre Oosten. Vooral de specerijen uit India en Indonesië vielen erg in de smaak bij de handelslieden. Nadat de zuidelijke doorgang naar de Indische Oceaan bij Kaap de Goede Hoop was ontdekt, groeide de specerijenhandel nog meer.

De verspreiding van de islam in de vroege middeleeuwen verenigde veel volkeren in culturele zin. Het contact tussen Arabië, Perzië en Aziatische moslimlanden als Indonesië en Maleisië verstevigde, waardoor ook de handel toenam. Zo kwamen de Arabieren aan allerlei kruiden die inheems waren in Zuidoost Azië, zoals kaneel, kruidnagel, zwarte peper, kardemom en gember. Tijdens de kruistochten (1095-1291) vernauwde het contact tussen de westerse wereld en het Midden-Oosten. De Europese handelaren kwamen zodoende in contact met de kruiden.

Italiaanse handelsstaten

Innovatieve handelsstaten maakten dankbaar gebruik van de handelsroute. Italiaanse republieken als Genua en Venetië zetten tijdens de kruistochten handelsverbindingen op met Egypte, waar Arabische kooplui hun waren verkochten. De handel met het oosten leverde deze staten veel welvaart op en hoewel Genua en Venetië niet bijzonder groot waren, konden ze machtige legers op de been houden. In 1453 sloot het Ottomaanse rijk, dat de gebieden tussen de Middellandse Zee en de Indische Oceaan bezat, de handelsroute af. De handel tussen Europa en het oosten liep hierdoor tijdelijk vast.

Langs Kaap de Goede Hoop

In een poging om de handel met het oosten opnieuw op touw te zetten, vertrok de Portugese ontdekkingsreiziger Vasco da Gama in 1497 uit Lissabon om een zeeroute om het Afrikaanse continent heen te vinden. Hij was de eerste Europeaan die van Europa in één tocht naar India voer. Nadat verdere Europese ontdekkingsreizigers zoals Pedro Álvares Cabral en Alfonse du Albuquerque in de 16e eeuw eveneens de route gebruikten om het oosten te verkennen, werden de overzeese handelverbindingen tussen Europa en het Verre Oosten snel aangelegd. Doordat de verschillende Europese grootmachten koloniën stichtten in India, Indonesië en andere Aziatische landen, stortte de Arabische handel met Azië echter in.

De Verenigde Oost-Indische Compagnie

De Nederlanders waren een zeevarend volk waren en maakten dus ook gebruik van de zeeroute naar het oosten. In 1597 voer de eerste Nederlandse handelsvloot vanaf Texel naar ‘de Oost’. De handelaren kwamen met weinig handelswaren terug, maar de Republiek der Nederlanden stichtte desalniettemin een kolonie op Indonesië. In 1602 werd bovendien de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht. Dit bedrijf werd een machtige handelsorganisatie, dat de specerijenhandel tussen de Indonesische eilanden en Nederland intensief vergrootte.

Invoer van producten

De handelsroute tussen Europa en de oostelijke koloniën zorgde ervoor dat allerlei metalen zoals goud, zilver, tin en koper de Europese markt bereikten. Ook zorgde de handelsroute voor een invoer van materialen die de oosterse cultuur eigen waren, zoals rijst, porselein en zijde. De belangrijkste handelswaren die vanuit het oosten binnenkwamen waren echter specerijen, waar de route zijn naam aan ontleent. De route leverde de Europeanen een grote verscheidenheid aan kruiden op zoals nootmuskaat, kruidnagel, peper, foelie en kaneel. Veel van deze kruiden waren voorheen onbekend in Europa en vielen goed in de smaak bij de Europese burgers. Daarnaast legden sommige koloniale landen plantages aan in hun koloniën om uitheemse planten zoals de koffieplant, de cocaplant of de tabaksplant te cultiveren.

Vasco da Gama

Vasco-da-Gama-9305736-1-402Portugese ontdekkingsreiziger. Leider van de voor zover bekend eerste Europese expeditie over zee naar India.

Vasco da Gama wordt in 1469 geboren in het Portugese dorpje Sines. In zijn jeugd verdiept hij zich in astronomie en navigatie en in 1492 wordt hij zeeofficier.

Op 8 juli 1497 vertrekt hij, met vier schepen en 118 bemanningsleden richting Kaap de Goede Hoop, het zuid-westelijkste punt van Afrika. Enkele jaren daarvoor heeft zijn landgenoot Bartolomeus Diaz deze kaap ontdekt.

Al enige tijd worden er door de Portugese koning expedities uitgezonden die een vaarroute naar India moeten vinden. Vasco da Gama vaart richting het zuid-westelijkste punt van Afrika maar buigt iets af naar het westen, waardoor hij op een afstand van ongeveer 1000 kilometer van Zuid-Amerika belandt. Hij is dan dichter bij dat continent dan hij in de buurt van Afrika is. Da Gama buigt hierna echter naar het oosten af en bereikt november 1497 Kaap de Goede Hoop.

Route van Vasco da Gama

Hierna volgt hij de oostkust van Afrika tot aan Malindi (Kenia). Vanaf dit punt krijgt de Portugees hulp. Een geleerde gids loodst de schepen van Vasco da Gama naar Calicut, een belangrijke doorvoerhaven voor veel Indiase producten. De ontdekkingsreiziger komt hier op 23 mei 1498 aan.

In India probeert Vasco da Gama handel te drijven, maar dit verloopt moeizaam, onder meer door tegenwerking van moslimhandelaren. Da Gama besluit uiteindelijk terug te gaan en komt in september 1499, met de helft van zijn oorspronkelijke bemanning terug in Portugal.

In 1502 vertrekt Vasco da Gama voor een tweede reis naar India. In de tussentijd heeft ook de Portugees Pedra Álvares Cabral al een Portugese expeditie naar India geleid waardoor dit de derde Portugese missie is. Ditmaal reist Da Gama met een vloot van twintig schepen af. Langs de kust van Afrika bezoekt hij verschillende dorpen die hij dwingt schatten af te staan door te dreigen met plundering en brandstichting. Berucht is zijn verovering van het schip de Meri waarop zich voornamelijk pelgrims bevinden die op weg zijn naar Mekka. Nadat het schip ontdaan is van kostbaarheden geeft Vasco da Gama opdracht het schip te laten zinken terwijl de ongeveer 300 bemanningsleden nog aan boord zijn.

In India probeert Vasco da Gama opnieuw handel te drijven in Calicut. Dit wordt echter opnieuw geweigerd waarna Da Gama de stad bombardeert en naar de Indiase stad Cochin trekt. Hier weet hij het wel voor elkaar te krijgen dat er handel gedreven kan worden. Een jaar later keert hij met een rijke lading huiswaarts.

In 1519 wordt Vasco da Gama graaf van Vidigueira en in 1524 de zesde onderkoning van Cochin. Hij trekt dat jaar naar de Indiase stad, onder meer om corruptie in de Portugese kolonie te bestrijden. Enkele maanden na aankomst overlijdt hij echter aan een onbekende ziekte. Hij wordt in Cochin begraven, maar zijn stoffelijk overschot wordt in 1539 teruggebracht naar Portugal waar hij wordt herbegraven in een tombe in Vidigueira.

MEER WETEN : http://nl.wikipedia.org/wiki/Conquistador_%28geschiedenis%29

Nederland onder Willem I

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20080926_koninkrijk01

De eerste Nederlandse koning die ons land regeerde was: koning Willem I. De vader van Willem is géén koning, maar wel net zo belangrijk. Hij is stadhouder en regeert over de Nederlanden. Maar daar komt een einde aan. Franse legers van Napoleon veroveren grote delen van Europa. Ook Nederland wordt bezet. De stadhouder moet vluchten naar Engeland. En hij neemt zijn zoon Willem mee. Veel Nederlanders vinden dat niet zo erg. De eigenwijze stadhouder is niet bepaald geliefd bij het volk. Misschien dat ze het onder de Fransen beter krijgen. Maar dat valt tegen. Veel verandert er niet onder de Fransen. Na bijna 20 jaar komt er een einde aan de Franse bezetting. Napoleon wordt verslagen. De Fransen trekken zich terug uit Nederland. De overwinnaars willen dat de Fransen nooit meer de baas worden in Europa. En daarom moet Frankrijk grote en sterke buurlanden krijgen. Dan zullen de Fransen zich wel twee keer bedenken voordat ze weer tot de aanval overgaan. Ook ten noorden van Frankrijk moet een groot land komen. België en Nederland worden daarom samengevoegd. Maar wie moet het land besturen? De stadhouder is er niet meer, die is overleden. Maar zijn zoon nog wel. Aan hem wordt gevraagd of hij de nieuwe koning wil worden. En Willem zegt ja. Hij hoopt een betere leider te zijn dan zijn vader. Iemand waar de Nederlanders op kunnen bouwen.  In 1815 wordt Willem ingehuldigd. Hij wordt de eerste Nederlandse koning. En hij heeft er zin in!

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20130530_willem1koning02

Koning Willem heeft grootse plannen. De Nederlanden moeten sterk, modern en één worden, ondanks de verschillen, want hier in het Zuiden spreken de mensen Frans en zijn ze katholiek, in het Noorden spreken ze Nederlands en zijn ze protestant. Economisch samenwerken is hét antwoord volgens Willem. Hij wil de sterke kanten van het Zuiden en het Noorden benutten. Het Zuiden heeft een grote textielindustrie, hier worden tapijten, dekens en kleding gemaakt, in het Noorden zitten vooral de handelaren, die kunnen nu voortaan de producten in het Zuiden gemaakt verkopen. Een win-winsituatie. En in zo’n moderne economie moeten producten en mensen sneller worden vervoerd. Dus niet langer met de trekschuit, want dat duurt en duurt. Maar met de stoomtrein, net uitgevonden door de Engelsen. Die is sneller en sterker dan een paard. Hij heeft geen pauzes nodig en kan veel goederen en mensen tegelijkertijd vervoeren. In 1839 rijdt voor het eerst deze stoomtrein, de Arend, tussen Amsterdam en Haarlem. Veel mensen moeten niets hebben van die trein. Je hersenen zouden uit mekaar spatten vanwege de snelheid en de koeien in de wei, die geven alleen nog maar zure melk als die trein voorbij raast met 38 kilometer per uur. Maar Willem zet door. Hij laat wegen bestraten, bruggen bouwen en vindt hij: Wij moeten het omringende water beter gebruiken. Wij moeten kanalen graven, er moet een vaarroute moet er komen van Amsterdam naar Den Helder. Dat zal de handel doen toenemen. En dat kanaal, dat komt er. 80 kilometer lang, door 9000 arbeiders in 5 jaar tijd uitgegraven. Met de hand. Om al die vernieuwingen te kunnen betalen is veel geld nodig. Willem richt daarom bedrijven op zoals de Nederlandse Bank en de Nederlandse Handelsmaatschappij. Dit bedrijf doet zaken met onze kolonie Indië. Dat levert veel geld op. Maar Willem steekt ook veel van zijn eigen geld in de bedrijven. En dat is bijzonder: een koning die niet alleen regeert, maar ook zaken doet. “Koning Koopman” wordt hij ook wel genoemd. En dat is niet altijd even fijn bedoeld, want als Willem winst maakt, dan steekt hij dat geld in zijn eigen zak en als hij verlies lijdt, dan laat hij de Staat dat betalen. En de ministers vertelt hij niets.
De Belgische Opstand 1830

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20130530_willem1koning03
Koning Willem ziet zijn rijk graag als een gezin met hem als vader aan het hoofd, maar dan wel een vader die weet wat goed is voor het land en de basis. Aan zijn zoon schrijft hij: “ik alleen beslis alles”.U ontloopt uw ministers omdat u het allemaal beter denkt te weten dan ik. Wij weten het ook beter Majesteit. U heeft voordat u deze functie aanvaardde waarvoor wij u vroegen, zo’n 20 jaar in het buitenland. Ja, en die heb ik gebruikt om na te denken. En ik zie nu heel scherp hoe ons door mij geleide Verenigd Koninkrijk der Nederlanden verder moet. En het Parlement, daar trekt Willem zich weinig van aan. Als hij wil, dan neemt hij zelf een koninklijk besluit. De ministers mogen die dan uitvoeren. Ik geloof dat een algehele democratie regeren onmogelijk maakt. Derhalve zullen mijn ministers ambtenaren zijn. En voortvloeit 5% van de Nationale Begroting naar mijn familie. Alsjeblieft. Kalm. Kalm. Ssst. Ook in het Zuiden zijn de mensen niet tevreden. Hier hebben ze van het begin af aan moeite met Koning Willem. Ze hebben het idee dat hij er alleen voor de Hollanders is en niet voor hun. Willem heeft niet in de gaten dat de Belgen steeds ontevredener worden. En uitgerekend op zijn verjaardag, 24 augustus 1830, gaat het helemaal mis. Hier in de Schouwburg van Brussel wordt een opera opgevoerd. De opera gaat over een volk dat in een opstand komt tegen een vreemde Koning. Het publiek wordt hierdoor geraakt. Zij willen ook vrij zijn, een eigen staat en een eigen koning, Koning Leopold. Weg met die gehate Willem I! Er breken rellen uit in Brussel. Willem begrijpt er niets van. Maar die relschoppers moeten natuurlijk wel worden tegengehouden. De koning zit het leger in. Maar het leger slaagt er niet in de orde te herstellen. De onlusten breiden zich steeds verder uit. Het wordt een opstand. Maar Willem denkt er niet over om het Zuiden op te geven. Hij stuurt een Nederlands leger dat met succes steeds meer opstandelingen verslaat. Maar nu eisen andere Europese landen dat Willem zijn leger terugtrekt. Frankrijk dreigt met ingrijpen en stuurt een leger naar België. Om een Europese oorlog te voorkomen trekt Willem zijn leger terug. De Belgen krijgen nu een eigen staat: België, met een eigen vlag en volkslied. En aan het hoofd een nieuwe koning: Koning Leopold. Maar Willem weigert België te erkennen en Koning Leopold blijft voor hem meneer Leopold. En dus houdt hij zijn leger aan de grens met België, klaar om in te grijpen, 7 jaar lang, en dat kost veel geld. Nederland gaat bijna failliet. Uiteindelijk kan Willem niet anders en erkent hij België als onafhankelijke staat. Teleurgesteld treedt hij af in 1840. Zijn zoon volgt hem op en wordt Koning Willem II.

De Grondwet van 1848

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20130530_grondwet01
Dat ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen. Koning Willem II wil net als zijn vader alle macht houden. …alle middelen zal aanwenden welke de wetten mij ter beschikking stellen. Maar een aantal kamerleden onder leiding van Johan Rudolph Thorbecke wil niet langer dat de Koning bijna alles voor het zeggen heeft. Ze willen meer macht bij het Parlement en minder bij de koning, en daarvoor moet de Grondwet gewijzigd worden. Koning Willem wil hier niets van weten. Toegeven op zijn tijd is niet slecht Majesteit. De koning van Frankrijk kon dat niet en zie wat er gebeurde: het volk zette hem af. En uw vader verloor België omdat hij niet luisterde. Het is inderdaad een roerige tijd. Overal in Europa komen burgers in opstand tegen vorsten en eisen meer macht op. Wanneer ook in Amsterdam en Den Haag rellen uitbreken, geeft Koning Willem II toe. Hij laat minister Thorbecke een nieuwe grondwet schrijven. In die Grondwet van 1848 krijgt de koning duidelijk minder macht. Hij mag nu niets meer in zijn eentje beslissen. De ministers besturen het land. Zij zijn verantwoordelijk voor wat de koning doet en zegt. Als ik teken, blijf ik dan koning? Alleen dan Majesteit. Ik heb vannacht nagedacht en overwogen. De grondwetswijziging zoals die door de commissie onder leiding van de heer Thorbecke is voorgesteld zal ik aanvaarden. Met heel mijn hart zie ik de onvermijdelijkheid van dit besluit onder ogen. Ik feliciteer dan ook ons geliefd Nederland met de geboorte van een nieuwe constitutie. En wij noemen haar de “Constitutionele Monarchie”. Parlementaire Democratie, Majesteit. Koning Willem schenkt de Eerste Kamer een portret. Hij mag de leden van de Eerste Kamer weliswaar niet meer benoemen, “maar” zegt hij, “dan ben ik nog altijd bij u”. Nee, nee, nee, nee. Ja, nee, en dus? De ministers hoeven dus geen rekening meer te houden met de koning. Voortaan regeren ze met goedkeuring van De Eerste en Tweede Kamer: de Volksvertegenwoordiging. De politieke rol van de koning beperkt zich tot het ondertekenen van wetten en het uitspreken van de jaarlijkse Troonrede.

Columbus

Landing_of_Columbus_(2)

Videoclips over dit onderwerp :

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20040130_columbus01
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20040130_columbus02
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20101213_columbus03

Al eeuwenlang dreven Europese kooplieden handel met het Verre Oosten. Met karavanen van paarden, wagens en kamelen. Rond 1450 gingen ze op zoek naar een route over zee. Columbus zocht een nieuwe route over de Atlantische Oceaan. In augustus 1492 begon zijn reis. Columbus ging op weg met drie schepen: de Nina, de Pinta, en de Santa Maria.
Hoe lang de reis zou duren, dat wisten Columbus en zijn bemanning niet. Daarom moest er veel voedsel mee aan boord. Iedere dag schreef Columbus in zijn scheepsjournaal. Dat is een soort dagboek waar hij de windrichting, de vaarrichting en de per dag afgelegde afstand in opschreef. Op deze manier kon hij de route goed onthouden. Op 12 oktober 1492 zag Columbus land. Dit is Indië, dacht Columbus. Ik heb een nieuwe weg naar Indië ontdekt.
Columbus ging aan wal. Hij gaf het eiland een naam: San Salvador. Dat betekent Heilige Verlosser. In maart 1493 keerde Columbus terug in Spanje. Hij werd enthousiast onthaald door koning Ferdinand en koningin Isabella. Ze waren blij met de nieuwe route naar Indië. Nu konden ze direct handel drijven met het Verre Oosten.Columbus maakte hierna nog veel meer reizen, tot hij in 1506 stierf. Hij heeft zijn hele leven gedacht dat hij een nieuwe route naar Indië had gevonden. Maar wij weten dat hij een nieuw continent had ontdekt, namelijk Amerika!

Per ongeluk aangekomen in Amerika

In de zomer van 1492 ligt Columbus met 3 schepen klaar voor een gevaarlijke reis. Een zeilreis richting het westen. Columbus en zijn mannen willen via het westen varen tot ze Indië zullen bereiken. Een reis die nog nooit iemand heeft aangedurfd.

In de tijd van Columbus wordt er in kostbare zijde, edelstenen, goud en specerijen gehandeld. Die producten komen vooral uit het verre oosten, uit Indië.

Nieuwe handelswegen

De handel gaat meestal over land, via Klein-Azië gaan de handelskaravanen naar Indië. Maar dat verandert als Turkse vorsten daar een stokje voor steken. Ze laten de Spaanse handelsreizigers niet altijd meer toe. De handel komt bijna stil te liggen. Spanje moet nieuwe handelswegen naar Azië vinden. Niet via land, maar via zee.

Richting Indië

Dat kan rondom het zuiden van Afrika naar het oosten, maar dat is een lange en gevaarlijke reis. Columbus denkt dat het ook via het westen kan. Zo’n reis is veel korter en als de aarde rond is kom je vanzelf in Indië aan.

De koningin betaalt

Maar zo’n reis is kost veel geld en dat kan Columbus niet betalen. Hij vraagt de koning en koningin van Spanje zijn reis te betalen. Koningin Isabella wil dat wel. Wat heeft ze te verliezen, zoveel kost het haar niet en stel dat het Columbus lukt. Een snelle route naar Indië, dat zou Spanje heel veel goud en andere waardevolle producten op kunnen leveren.

Een moeizame reis

En dus kan Columbus zijn reis . De reis verloopt moeizaam en hoewel ze de wind in de zeilen hebben is de bemanning gespannen. De schepen varen door onbekende wateren en misschien wel richting het einde van de wereld. Aan de reis lijkt geen einde te komen. De mannen hebben al ruim een maand geen land meer gezien. Het voedsel is bijna op, maar wat nog veel erger is, er is ook bijna geen drinkwater meer aan boord.

Land in zicht

Maar dan is er eindelijk land in zicht. Columbus heeft een eiland aan de kust van Indië bereikt. Ze ontmoeten de bewoners van het eiland, die hebben nog nooit een blanke gezien. Nieuwsgierig voelen ze aan hun huid en kleren. Columbus laat het gebeuren. Hij moet deze mensen te vriend houden. Zij moeten hem informatie geven over waar hij goud kan vinden.

Niet Indië, maar Amerika

Columbus weet het zeker. Hij heeft Indië bereikt. Hij noemt de bewoners dan ook Indianen, maar wat hij niet weet is dat hij bij een heel nieuw continent is aangekomen: Amerika.

De vier reizen van Columbus

130802_145738_columbusvoyages

Meer informatie

Ferdinand_van_Aragon

Koningin Isabella en koning Ferdinand van Spanje zijn in de 15e eeuw misschien wel de machtigste vorsten van de wereld. Ze zijn rijk geworden van veroveringen van landen en de handel in verre oorden.  Kostbare zijde, edelstenen, goud en specerijen halen ze overal vandaan, maar vooral uit Indië. Meestal gebeurt dat over land, via klein Azië ( het huidige Turkije ) naar Indië. Maar dat verandert als Turkse sultans daar een stokje voor steken. Ze laten de Spaanse handelsreizigers niet altijd meer toe. De handel komt bijna stil te liggen.  Spanje moet nieuwe handelswegen naar Azië vinden… niet via land, maar via zee. De Italiaanse zeevaarder Christoffer Columbus krijgt deze opdracht.  Hij heeft een idee. Hij wil Azie via het Westen proberen te bereiken. En dat heeft nog nooit iemand aangedurfd. Columbus is vol goede moed. Hij heeft koningin Isabella beloofd in 6 weken Indie te kunnen bereiken. Maar de reis verloopt moeizaam. Hoewel ze de wind in de zeilen hebben is de bemanning gespannen. De schepen varen door onbekende wateren en misschien wel richting het einde van de wereld…. En dan…., Columbus en zijn mannen turen over de oceanen. Ze zien vogels  Columbus geeft het bevel de koers te wijzigen en de vogels te volgen…..…..en na een paar uur is het zo ver….. ‘’land in zicht’’Na een lange reis van 2 maanden wordt zijn geduld dan eindelijk beloond…. Columbus weet het zeker. Hij heeft een eiland aan de kust van Indië bereikt. Hij heeft het gehaald, Indië via het westen. De drie schepen gaan voor anker en een aantal mannen roeit voorzichtig richting de kust. Columbus is opgelucht. Sinds hij uit Europa is vertrokken heeft hij een lange reis afgelegd.  Een reis waar geen eind aan leek te komen…. maar nu staat hij aan land.  Hij is op één van de eilanden bij Indië aangekomen. Tenminste dat denkt hij,  want wat hij niet weet is dat hij bij een heel nieuw continent is aangekomen….. Amerika . En Indie ligt nog een oceaan verder naar het Westen. Columbus heeft Indie nooit bereikt, maar veel belangrijker… hij heeft Amerika ontdekt.

Abraham Lincoln 1809 – 1865

Lincoln was gekozen in 1860 en in het jaar daarna brak de Amerikaanse Burgeroorlog uit. In 1863 verklaarde Lincoln dat de slaven vrij werden. Na de capitulatie van de Zuidelijke Staten in 1865 werd Lincoln vermoord in het Ford Theater in Washington. ( foto ingekleurd )

image

door mr Lee Geplaatst in USA
Afbeelding

Albrecht Dürer

Albrecht_Durer_Self-Portrait_age_28_

Albrecht Dürer de Duitse kunstenaar uit Neurenberg is hier 28 jaar. Het is het jaar 1500. Hij was naar Italië gegaan om de kunst van de Renaissance te bestuderen. De tijd veranderde snel. Wat wij later de middeleeuwen gingen noemen begon te eindigen en een nieuwe tijd brak aan. 1500 was niet alleen het begin van een nieuwe eeuw maar de mensen waren ook onzeker over de tijd die ging komen. Zou het einde der tijden, zoals in de bijbel voorspeld, nabij zijn ? Dürer kon nog niet weten dat 17 jaar later Maarten Luther de kerk zou uitdagen met zijn stellingen en dat het christendom gesplitst zou raken in de protestantse hervormers enerzijds en de oude katholieke kerk van Rome anderzijds. Je moet bedenken dat de mensen toen nog geheel leefden in de christelijke overtuiging en dat het christen zijn vanzelfsprekend was. Er heerste overal angst voor de eindtijd waarin het laatste oordeel over de mensen geveld zou worden .

1500 was ook het geboortejaar van Karel V die als keizer over grote delen van Europa en de wereld zou gaan heersen. In zijn rijk, zei men ging “de zon nooit onder”.

Laten we dit jaar de geschiedenis gaan volgen tot de 19e eeuw en gaan ontdekken dat de mens langzamerhand ondanks oorlogen, religieuze onverdraagzaamheid toch persoonlijk vrij kon worden. Een vrijheid die wij vanzelfsprekend vinden maar die in 1500 niet kon bestaan.

Veel succes klas 2 !

mr. Lee