P.C. Paardekooper: “Er zijn geen Belgen!”


Maar wel Limburgers, Brabanders en… Nederlanders

Door prof. dr P.C. Paardekooper

 

Vlaanderen

België verzuurt op zijn manier het leven van onze arme kinderen. Het verstoort de heerlijke regelmaat van Italië waar Italianen Italiaans spreken en Zweden waar Zweden Zweeds praten want in België wonen geen Belgen die Belgisch als hun taal hebben. De Belgische taal bestaat niet en Belgen zijn er evenmin. Helemaal niet!

Mag ik met dat Belgisch beginnen? U glimlacht omdat u als verstandig mens wel beter weet. Natuurlijk bestaat er geen Belgische taal: de Vlamingen spreken Vlaams en de Walen Frans. Werkelijk? Ik dacht dat de Walen Waals en Pikardisch spraken. Vergis ik me? Nee, natuurlijk: Waals en Pikardisch zijn dialekten van het Frans. Maar de beschaafde Walen spreken naast dat dialekt ook Algemeen Beschaafd Frans. Goed, zover ben ik het met u eens. Maar dan worden er in Vlaanderen ook Vlaamse, Brabantse en Limburgse dialekten gesproken en daarboven het Algemeen Beschaafd Nederlands. Nee? Hóórt u dat nooit in Vlaanderen? Wat dan wel? Algemeen Beschaafd Vlaams?
En vertaalt u dan jullie ’s in dat Vlaams? Gij? Weet u het zeker? Is het geen gai of gèè? O nee, dat zijn dialektvormen. Vlaamse zeker? Maar waarom komen ze dan ook in het grootste deel van Noord-Brábant voor?

En weet u heel zeker dat geen enkele Vlaming in z’n dialekt jullie vertaalt met dzjieles of met geer of met hider? Nee, natuurlijk, dialektkunde is uw vak niet, al vindt u het een interessante wetenschap. Zo heel zuiver staan de taaltoestanden in België u toch niet voor de geest. U bent beter van Kanada op de hoogte, want u weet dat sommigen bovendien een mondje Frans kennen. Waarom is overigens de Kanadese rok zo veel nader als het Belgische hemd?

Maar goed. Hoe zit het nou eigenlijk met die dialekten in Vlaanderen? Nou, dat is heel eenvoudig. Ik zou zeggen: bijna net als in Nederland. Een Groninger verstaat geen Maastrichts en omgekeerd. Zo verstaat een Bruggeling ook geen Hasselts en omgekeerd. Een Leuvenaar snapt niets van Gents en omgekeerd. Dat is nogal wiedes. Brugs is Westvlaams, Gents is Oostvlaams, Hasselts is West-Limburgs en Leuvens is Brabants. Ja zeker, Brabants. Leuven is zelfs de stad waar de hertogen van Brabant oorspronkelijk gezeteld hebben. En om nu weer over dialekten te spreken: bijna heel Brabant zegt gij of iets dergelijks voor het enkelvoud jij en gelliegulliegale enz. voor ‘jullie’; dzjieles en geer zijn allebei Limburgse woorden voor ‘jullie’ en hider is de Westvlaamse vertaling daarvan. Nou snapt u dus wel waarom de dialektsprekers in Vlaanderen elkaar vaak zo slecht verstaan. Nou begrijpt u ook nog wat anders, nl. waarom wij de Nederlandse provincie beoosten Zeeland Nóórd-Brabant noemen. Waar is Zuid-Brabant dan? Natuurlijk in België. Daar ligt ook Midden-Brabant oftewel de provincie Antwerpen. Bewesten Brabant liggen Zeeland én Oost- en West-Vlaanderen, beoosten Brabant vindt u West- en Oost-Limburg of Belgisch en Nederlands Limburg.
Nou heb ik nog twee brokken Vlaanderen vergeten: Zeeuws-Vlaanderen dat in Nederland ligt en Zuid-Vlaanderen, de streek tussen Duinkerke en de Somme in Frankrijk.

Bekijk de zaak nou ’s van de andere kant als u wilt. Ziet u in de geest in het westen die grote provincie Vlaanderen? Daar lopen twee staatsgrenzen door: de Nederlands-Belgische en de Belgisch-Franse. Ziet u dat enorme brok Brabant daar in het midden? Daar loopt één staatsgrens door: de Nederlands-Belgische, net als door Limburg. Nederland heeft dus geen 11 provincies zoals de schooljuffrouw u geleerd heeft, maar 16. Dat is heel prettig: Nederland is groter als u dacht. Stop: ik ben aan het annekseren. Dat gaat zo maar niet. Ik mag de betrekkingen met onze buurstaat niet in gevaar brengen. Ik moet voorzichtig zijn. Luister: Nederland kán België niet meer annekseren want België ‘is Nederland. Snapt u het niet? Het is toch heel eenvoudig. Wat is Nederlandse Leeuw in het Latijn? Juist: leo belgicus oftewel… Belgische Leeuw. Belgica is de Latijnse naam voor Nederland, dus betekent België eigenlijk niets anders als… ‘Nederland’. Er zijn dus twee Nederlanden: Nederland en België. Tussen haakjes: over leeuwen gesproken. U hebt natuurlijk al begrepen dat de Vlaamse leeuw niets als een vermomming is van de Nederlandse, een variant zoals de Zeeuwse of de Zuidhollandse. Hebt u diezelfde Nederlandse Leeuw wel ’s in het wapen gezien van Hazebroek, dat stadje in Zuid-Vlaanderen, in Frankrijk dus?

Leo Belgicus: waarheidsgetrouw zinnebeeld van de verenigde Nederlanden
Leo Belgicus: de Nederlanden herenigd én fier

België is dus in werkelijkheid ‘Zuid-Nederland’. Noord en Zuid werden bij de Vrede van Munster – dus na de 80-jarige oorlog – gewelddadig verscheurd in twee brokken langs een toevallige militaire grens, een frontlinie. Wij zijn dus net zo’n geval als Korea dat ook langs zo’n toevallige frontlinie bij wijze van vredeskompromis in tweeën gescheurd werd. Of als u een voorbeeld dichter bij huis wilt hebben: wij zijn net zoiets als voormalig Oost- en West-Duitsland. Noem Oost-Duitsland bv. Germanië en West-Duitsland Duitsland, dan begrijpt u wat ik bedoel. Alleen tussen 1815 en 1830 is Nederland tijdelijk verenigd geweest daarna viel het helaas weer in twee brokken uit elkaar. In de Benelux probeerde men dat weer voorzichtig aan elkaar te lijmen.

Konklusie? België, dat zijn wijzelf, u en ik.
Nou dat zo is, moeten we nodig wat meer over dat België praten, want zelfkennis is heel nuttig voor karaktervorming.

Het wapenschild van Hazebroek / Hazebrouck
Het wapenschild van het Frans-Vlaamse dorp Hazebroek / Hazebrouck

*

U weet nou dat ons land vanouds 16 Nederlandstalige provincies omvatte en een Franstalig deel, grof gezegd Wallonië, waarvan de omvang in de loop van de eeuwen nogal ’s veranderd is. De Nederlandse taalgrens loopt in het zuiden heel wat mooier als de Nederlandse staatsgrens: nl. vrij recht van Duinkerke in Frankrijk naar Wezet (Visé) in België. Als u een beetje fantasie hebt kunt u zich makkelijk voorstellen dat Hazebroek, Ronse, Brussel, Leuven, Landen en ‘s-Gravenvoeren allemaal even boven die taalgrens liggen. In dat hele gebied van 17 miljoen mensen (anno 2002 zijn dit er natuurlijk veel meer – MRB) wordt dus Nederlands gesproken: ABN en dialekten. Dit Nederlandse taakgebied hoort bij de middelgrote van Europa en is bv. groter als alle Skandinavische taalgebieden bij elkaar. Het neemt vlug in betekenis toe doordat de bevolking zich snel uitbreidt en doordat de positie van het ABN er met de dag steviger wordt, vooral in Vlaanderen.

Sommige ouderwetse mensen noemen het ABN Hollands, maar dat is eigenlijk verkeerd. Het is wel in Amsterdam en Den Haag – dus binnen Holland – ontstaan, maar de ingrediënten waren Brabants, Hollands en Westvlaams dialekt. Dat gebeurde in de 17de eeuw en sindsdien heeft het ABN zich geleidelijk over de andere Nederlandse provincies verbreid. Tenminste… over de provincies binnen Nederland, want het was nogal lastig om de sprong over de staatsgrens te nemen en Vlaanderen binnen te dringen. Tussen 1815 en 1830 ging dat nog het makkelijkst want toen hadden we het Verenigd Koninkrijk zoals u weet. Maar toen dat uiteengevallen was – met welwillende medewerking van Franse troepen overigens – werd Nederland in België beschouwd als staatsvijand nummer 1, vooral door de Walen, die de gelegenheid met twee handen aangrepen om opnieuw het Nederlands te verdrukken en in Vlaanderen de bezettende macht te spelen met behulp van een vijfde kolonne: de Franskiljons. Dat alles onder de vriendelijk aanmoedigende blik van Frankrijk dat niets liever wou als de totale verfransing van ‘alle Nederlandstaligen. Zoals z’n latere kollega Hitler heeft ook de heer Napoleon maar zelden last gehad van aanvallen van verdraagzaamheid. Hij had ook energieke pogingen gedaan tijdens de Franse bezetting om het Nederlands uit te roeien. Tijdens de Duitse bezetting hebben we de Nazi-mentaliteit aan den lijve gevoeld: er is maar één volk – het Duitse – en maar één taal en kultuur: de Duitse. Met Duitsland voor een verenigd Europa. In de Napoleontische tijd was het: er is maar één volk – het Franse – en maar één taal, één kultuur: de Franse. Met Frankrijk voor een verenigd Europa.

Nou was de Franse militáíre grootheidswaan met Napoleon wel gestorven, maar de kulturele is blijven bestaan: veel Franstaligen menen dat buiten het Franse taalgebied het barbarendom begint, en dat zij dat als ijverige missionarissen de ware – dat is de Franse – kultuur moeten gaan bijbrengen. Vlaanderen leek een missiegebied waar veel zieltjes te winnen vielen, want er was geen kultuurtaal om weerstand te bieden, er waren enkel dialekten. Bovendien was er een heel dun laagje zg. “hogere standen” er al verfranst sinds de Napoleontische tijd: de Franskiljons. De Nederlandse kultuur, die in de middeleeuwen z’n brandpunt had in Vlaanderen was daar sinds de 17de eeuw langzamerhand weggekwijnd onder de druk van vreemde bezetters. Er werd vrijwel geen boek en geen krant in het Nederlands gedrukt; er was vrijwel geen Nederlands onderwijs. Hulp uit Nederland ontbrak.

Toch ontstond er verzet tegen de Franse kulturele bezetting na 1830: de Vlaamse Beweging begon z’n werking; eigenlijk had die beter Nederlandse Beweging kunnen; u begrijpt nu wel waarom.

Prof. dr P.C. Paardekooper, 1962.

Egyptische tijdperken

Aboe Simbel

Aboe Simbel

  • Ca. 5500 – ca. 3100 v.Chr.; Predynastieke en Protodynastieke tijd.
  • Ca. 3100 – ca. 2686 v.Chr.; Vroegdynastieke tijd.
  • Ca. 2686 – ca. 2181 v.Chr.; Oude Rijk.
  • Ca. 2181 – ca. 2055 v.Chr.; Eerste Tussentijd.
  • Ca. 2055 – 1650 v.Chr.; Middenrijk.
  • Ca. 1650 – 1550 v.Chr.; Tweede Tussentijd.
  • Ca. 1550 – 1069 v.Chr.; Nieuwe Rijk.
  • Ca. 1069 – 747 v.Chr.; Derde Tussentijd.
  • Ca. 747 – 332 v.Chr.; Late Tijd.
  • Ca. 332 v.Chr. – 395 n.Chr.; Ptolemeëntijd en Romeinse tijd.

Midden Amerikaanse pre-columbiaanse culturen

De Midden Amerikaanse Maya stad Palenque ( in het huidige Mexico) had haar bloeitijd 13 eeuwen geleden. Na 900 werden andere volken in Midden Amerika dominant : Tolteken, Mixteken en Mexica’s die we kennen als de Azteken. De conquistador Hernan Cortez nam in 1521 de laatste Azteekse keizer Moctezuma gevangen en dat betekende het einde van de eeuwenoude Midden Amerikaanse culturen.

P1000639

P1000640

P1000641

P1000642

P1000643

P1000644

P1000646

P1000647

P1000645

Egyptische tijdperken 3100 – 31 v Chr

De Egyptische geschiedenis in de oudheid is enorm lang. Van 3100 tot 31 voor Christus is meer dan 3000 jaar! Hieronder vind je een korte beschrijving van die lange tijd. Het zijn fragmenten uit een prachtige kaart van National Geographic.

KLIK OP DE FOTO’S VOOR EEN VERGROTING
P1000632

P1000633

P1000634

P1000635

Plato was tegen democratie

Met genot als lokaas jagen zij op domheid’, schreef Plato over de politici die de bevolking van Athene bestuurden. Plato vond democratie niet ideaal voor de stadstaat Athene.

image

Het woord democratie stamt af van de Griekse woorden δῆμος (dèmos), “volk” en κρατέω (krateo), “heersen, regeren” en betekent dus letterlijk “volksheerschappij”. De oudst bekende democratie was die van Clisthenes in Athene in de Griekse oudheid (6e eeuw v. Chr.).

De Griekse filosoof Plato (ca. 427 – 347 v.Chr.) verzette zich in zijn beroemde dialogen “De Staat” (380 v. Chr.) al tegen de democratie. Democratie is volgens Plato een staatsvorm zonder rem. Want de democratie dwingt politici de bevolking alles te geven waar het om vraagt. Wat de bevolking ook maar voor grillen heeft, de politici zullen er alles aan moeten doen om die te vervullen. Ze willen hun machtsbasis namelijk niet kwijt.

Bovendien zijn politici volgens hem vaak aan lager wal geraakte mislukkelingen, die slechts in de politiek iets van een carrière kunnen maken. Het jagen op eigen voordeel van deze lieden is ook weinig bevorderlijk voor het functioneren van het systeem. Daarom is volgens Plato een rationeel proces van besluitvorming per definitie onmogelijk in een democratie.

De kritiek hierboven van de beroemde filosoof Plato was geen uitzondering in het democratische Athene van de vijfde en vierde eeuw voor Christus. Ook anderen vonden het slecht dat ruim tien procent van de bevolking (manlijke vrije burgers) in vergaande mate mocht meebeslissen over de politieke koers van de stadstaat. De kritiek was divers.

Hoe kan het dat de eerste de beste burger met een beroep dat niet met politiek te maken heeft opeens politieke beslissingen nemen? Is het niet beter voor de belangen van de staat als de besten van de bevolking de leiding op zich nemen? Kan een handige volksmenner, een demagoog, niet alle macht naar zich toetrekken?

Op dat laatste probleem hadden de Atheners wat gevonden: het schervengericht. Wanneer de meerderheid van de volksvergadering vond dat iemand dictatoriale aspiraties had, kon hij worden verbannen. Op scherven kerfden de burgers in de volksvergadering of een dergelijke persoon volgens hen mocht blijven of moest gaan.

Het is vrij uitzonderlijk wat er in Athene gebeurde. De wereld werd geregeerd door aristocraten, oligarchen, koningen en tirannen. Alleen in Athene heeft een deel van de bevolking het recht en zelfs de plicht om mee te draaien in het politieke spel. Het blijft een tijdelijke zaak, want pas vele eeuwen later zullen mensen zich weer democraat gaan noemen.

Dat de volksvergadering niet altijd even slagvaardig was bleek in de Peloponnesische Oorlog (431-404), een machtsstrijd tussen Athene en Sparta, die beide allianties sloten met andere staten. Lesbos wilde op een gegeven moment onder een bondgenootschap met Athene uit. De volksvergadering zond daarop een oorlogsschip naar het eiland met het bevel om de mannen te doden en de vrouwen en kinderen als slaaf te verkopen.

De volgende dag bedacht de volksvergadering zich en werd er een ander schip naar Lesbos gestuurd. Het tweede schip begon een inhaalrace en kwam nog net op tijd de haven binnen op het moment dat het eerste bevel op de kade werd voorgelezen.

Plato was één van de felste tegenstanders van het systeem in zijn stad. Naast rationele redenen had hij ook emotionele motieven om zich zo fel te keren tegen de democratie. De leermeester van Plato was Socrates. Die was in een nogal duister (democratisch) proces veroordeeld tot het leegdrinken van een gifbeker.
Volgens de aanklacht van de volksrechtbank van 500 man had de 70-jarige Socrates de jeugd verziekt en was hij goddeloos. Wat hem meer kwalijk werd genomen was dat hij antidemocraat was, goede contacten had met andere antidemocraten en de aristocratische jeugd, waaronder Plato, zijn antidemocratische ideeën had gedoceerd.

‘Als u denkt dat u door mij te doden verlost bent van de plicht verantwoording af te leggen voor uw manier van leven vergist u zich’, laat Plato Socrates in één van zijn werken zeggen tegen zijn rechters.

‘Het tegenovergestelde zal gebeuren. Door mensen te doden kunt u niet het verwijt voorkomen dat u verkeerd leeft. Meer mensen zullen u om verantwoording komen vragen, die ik tot dusver heb tegengehouden. En ze zullen lastiger zijn, in zoverre ze jonger zijn.’

De voorspelling van Socrates, beschreven door Plato, slaat natuurlijk onder andere op Plato zelf. Hij zou nog veel schrijven over zijn ideale staatsvorm. Eén van zijn leerlingen werd Aristoteles, die de leermeester van Alexander de Grote zou worden.

Bronnen:
Gerard Koolschijn ‘Plato. De strijd tegen het democratische beest’ (Amsterdam, 1997)
Hans Joachim Störig ‘Geschiedenis van de filosofie, deel 1’ (Utrecht, 1985)

Toetanchamon

toet21

De grafkamer van Toetanchamon zoals die was tijdens de ontdekking door Howard Carter in 1922.

toetanchamon-tombe

De grafkamer met de sarcofaag.

Anchesenamon betuigt Toetanchamon haar tederheid.

toetanchamon-381

Het vergroeide hoofd was het gevolg van afbinding sinds de kindertijd van de farao. Een kenmerk van veel farao’s.

P1000649

Lord Carnavon stoft de neus van Toetanchamon af.

P1000648

Beschermgoden slaan hun vleugels om de mummie van Osiris heen. Een van de 20 hangers die in het graf werden gevonden.

P100065nge3

Het touw dat de deuren naar de tweede van de vier grafkisten afsloot was in 1923 na 32 eeuwen nog intact. Het zegel van de dodenstad met daarop geknielde gevangenen en Anoebis, de jakhalsgod van de doden , is niet verbroken wat betekent dat de mummie van Toetanchamon nog ongeschonden in zijn graf ligt. Kun je de opwinding van Carter en Lord Carnavon voorstellen toen ze dit zagen ?

P1000650 P1000651 P1000652 P1000654

P1000655

De organen van Toetanchamon werden in vier zogenaamde canopen bewaard. Potten van albast met koppen van de koning en zijn koningin. Alhoewel voor dat laatste geen echt bewijs is gevonden.

1876068667_50662b7ddb

Het gemummificeerde hoofd van Toetanchamon.

8dca0ad547f060033a4af237ce389722_1405367784

de vier canopen

334 DSC05590

Moeder Hathor

Hathor betekent Huis van Hor(us) en is een Moedergodin in de Egyptische mythologie , “moeder van de moeders” en “moeder van de goden” genoemd. Het woord ‘huis’ werd in de oude Egyptische cultuur overdrachtelijk gebruikt voor het moederlichaam, dat symbolisch als een vat werd beschouwd, in dit geval alomvattend.

Zij werd in haar oudste vorm daterend van 2700 v Chr afgebeeld in de vorm van een koe, later soms ook met een leeuwenkop in associatie met haar verschrikkelijke aspect Sekhmet. Soms had zij twee gezichten, een dat vooruit keek en het andere dat terugkeek. In later tijd kreeg Hathor hoe langer hoe meer attributen van de troongodin Isis en werd met haar vereenzelvigd. Isis-Hathor (de vereniging van Hathor en Isis) was de meest populaire godin van heel Egypte. Deze godin was een toonbeeld van schoonheid, vreugde, macht en moederschap. Ze was een godin die vele associaties had en dus veel invloed, zij was de ultieme godenkoningin.

meer informatie Godin Hathor

Het probleem van de islamitische eer

Door Dilan Yesilgoz

Lid VVD 2e Kamer

Maak de culturele component van ‘Keulen’ bespreekbaar.

Wat in Duitsland gebeurde , de massale aanranding van niet islamitische Duitse vrouwen op nieuwjaarsnacht 2017 in Keulen, voltrekt zich in andere vorm en op andere schaal al decennia onder onze neus.

‘Hachouma!’ riep het driejarige meisje verschrikt naar mij. Ik had het dochtertje van mijn Marokkaans-Nederlandse kennis een liefkozende tik op haar billen gegeven toen ze langs mij liep. ‘Hachouma!’ riep ze nog een keer, terwijl ze mij nu boos aankeek.

‘Wat zegt ze?’ vroeg ik mijn kennis. ‘Hachouma, je mag niet aan haar billen komen, dat is niet fatsoenlijk,’ antwoordde de moeder van het meisje met een trotse blik in haar ogen.

Nu, ruim tien jaar later, moet ik weer aan dit voorval denken. Na de massa-aanranding in Keulen, waarbij de verdachten afkomstig zijn uit Noord-Afrika, Irak, Syrië en Afghanistan, staat de vraag centraal of cultuur bij (seksueel) geweld jegens vrouwen een rol speelt.

Een aanranding op deze schaal verdient immers een nadere blik op de dadergroep. Wat is het profiel, wat hebben deze mensen gemeen, wat bewoog ze om zoiets verschrikkelijks te doen?

Drogredenen

De drogredenen vliegen ons om de oren. Cultuur zou geen enkele rol spelen, immers ‘blanke mannen randen ook vrouwen aan’. Of mensen zeggen er openlijk liever niet over te praten uit angst om Geert Wilders munitie te geven.

Ook veelgehoord is de stelling: ‘Grenzen dicht voor asielzoekers, daarmee pakken we het probleem aan.’ Elk hier genoemd argument is gefundeerd op onderbuikgevoelens en emotie. Met een degelijke analyse hebben de redeneringen weinig te maken.

Het Amsterdamse VVD-raadslid Dilan Yesilgöz (38) is van de pittige meningen, ook over ‘Keulen’. Ze waardeert echte vluchtelingen. Die zijn helemaal niet zielig, juist sterk. Lees het interview >

Voor de beantwoording van de vraag of cultuur een relatie heeft met (seksueel) geweld, maakt het primair niet uit of de daders van de aanrandingen in Keulen asielzoekers waren of migranten van Arabische en Noord-Afrikaanse afkomst.

Hun verwerpelijke gedrag is te herleiden tot het begrip ‘eer’, dat een centrale rol speelt in al deze culturen. De massa-aanrandingen zijn daarmee, met de informatie die we nu hebben, cultuurgerelateerd en illustratief voor een groot probleem dat al decennia leeft in onze samenleving.

Kuisheid

Een letterlijke vertaling van wat de peuter mij tien jaar geleden toewierp, is lastig te geven. Hachouma in het Arabisch, ayip in het Turks – ‘schaamte’ en ‘kuisheid’ komen het dichtstbij.

Het is een fatsoenscode die bestaat uit ontelbare gewoontes en gebruiken gericht op het beschermen van de kuisheid van de vrouw, wat op jonge leeftijd al wordt ingevuld. De eer van een vrouw is gekoppeld aan haar kuisheid en de eer van de man aan het hebben van kuise vrouwelijke familieleden.

De kuisheid van de vrouw kent gradaties, maar de belangrijkste maatstaf is hoe de gemeenschap over een vrouw oordeelt. Een roddel kan al reden zijn voor verstoting, of erger.

Eerverlies

Per groep of gemeenschap gelden hiervoor verschillende normen en regels. Gezien worden met een man die niet tot de familie behoort, kan eerverlies tot gevolg hebben, maar dat kan ook al na roken op straat of ‘te bloot’ gekleed gaan. De beoordeling door de omgeving gebeurt continu.

Als een vrouw zich niet aan de gedragscodes houdt, schendt zij de familie-eer en daarmee de eer van de mannelijke leden van haar familie. De mannen in de familie moeten optreden tegen deze vrouw om hun positie en status binnen de gemeenschap te behouden of te herstellen. Niet zelden worden de mannen hiertoe ook aangemoedigd door andere vrouwelijk leden.

Homoseksualiteit

Eerherstel kan op verschillende manieren gebeuren. Eerwraak, of eermoord, is het uiterste middel om de familie-eer te herstellen. Jaarlijks zijn er honderden meldingen van eerwraak, in 2013 werden in Nederland twintig mensen vermoord met dit motief. De slachtoffers zijn niet altijd vrouw. Homoseksualiteit wordt bijvoorbeeld ook gezien als eerschending.

Eergerelateerd geweld is de overkoepelende term voor alle vormen van dwang, psychisch en fysiek geweld ten behoeve van eerbescherming of eerherstel. Denk aan niet mee mogen op schoolkamp als meisje, of nergens naartoe mogen zonder begeleiding van een oudere broer, onder dwang geïsoleerd leven, gedwongen worden uitgehuwelijkt, achterlating, et cetera.

Deze zaken komen op grote schaal voor in Nederland, maar slechts een paar dappere strijders verzetten zich ertegen. Voor de rest is wegkijken altijd een comfortabele optie geweest. ‘Keulen’ kan dit, hoop ik, veranderen.

Korte rokjes

Want de fatsoenscode werkt ook de andere kant op. Een vrouw die zich niet fatsoenlijk gedraagt, dus die zich bijvoorbeeld mooi opmaakt, korte rokjes draagt, zich vrij beweegt in de buurt van mannen of alcohol drinkt, kent geen eer. Dat heet ‘Namussuz’ in het Turks, overigens een veel gebruikt scheldwoord, ook in Nederland.

En een vrouw zonder eer, is een vrouw voor het grijpen. Zeker als zij niet behoort tot de directe omgeving van de betreffende man(nen). Dus als een vrouw midden in de nacht op een druk plein vol mannen feest staat te vieren, is zij vrij weinig waard – of zij nou een Duitse, een Marokkaanse of een Syrische is. Een fatsoenlijk meisje is ze in elk geval niet.

Een Keulse imam gaf onlangs aan dat de aanrandingen in zijn stad de schuld waren van de vrouwen zelf. Immers, ‘ze waren halfnaakt en hadden parfum op’. We reageerden allen geschokt, maar in feite worden meisjes en vrouwen al decennia, ook in ons land, onderdrukt, klein gehouden en mishandeld met dergelijke verwerpelijke codes en de bijbehorende consequenties bij schending ervan.

Potentiële verkrachter

Wat precies is gebeurd in Keulen, moet nog blijken. Maar gezien het profiel van de verdachten en de (deels anonieme) verklaringen van de politie, is het zeer reëel om te stellen dat de massa-aanranding een belangrijke culturele component kent.

Let op: op geen enkele wijze kan daarmee worden gezegd dat iedere man die leeft bij strenge erecodes een potentiële verkrachter is. Dat zou onjuist zijn. Maar laten we niet doen alsof we geen flauw idee hebben van wat in Duitsland gebeurde, terwijl het al decennia onder onze neus gebeurt, zij het in andere vormen en op andere schaal.

Wegkijken mag niet meer. Dit moet bespreekbaar worden gemaakt, opdat geen enkel meisje van drie meer weet wat ‘hachouma’ betekent en geen vrouw meer slachtoffer wordt.